چرا نتانیاهو مجبور به تشکیل کابینه اضطراری شد؟

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ در تاریخ رژیم صهیونیستی جنگ، مبدأ بسیاری از تغییرات مهم سیاسی بوده است. قریب به 50 سال پیش هنگامی که صهیونیست‌ها در روز «یوم کیپور» از سوی ارتش‌های سوریه و مصر غافلگیر شدند، بسیار از محافل داخلی رژیم صهیونیستی از کفایت نداشتن گلدا مایر سخن به میان آوردند.

با حمله برق‌آسای جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) به عمق سرزمین‌های اشغالی، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی به عنوان مقصر اصلی این شکست تاریخی در رسانه‌های عبری معرفی شده است. وی به عنوان بالاترین مقام اجرایی در تل‌آویو مسئول بررسی گزارش‌های امنیتی و پیشگیری از انواع تهدیدات، به ویژه از سمت نیروهای مقاومت است.

طبق اخبار منتشر شده، توافق سیاسی میان طرف ها شکل نگرفته و این کابینه صرفاً با هدف مدیریت شرایط بحران جنگ و مقابله مقاومت نوار غزه تشکیل شده است

در چنین شرایطی «بی بی» قصد دارد با تقسیم مسئولیت میان کابینه مستقر و مخالفان، بار مسئولیت را از دوش خود بردارد و در جریان بازرسی‌های کمیته حقیقت‌یاب رژیم تنها مقصر رخدادهای فعلی و آتی نباشد. برخی کارشناسان معتقدند، یکی از دلایل آغاز نشدن حمله زمینی ارتش به باریکه غزه، تأخیر در اعلام شکل‌گیری کابینه اضطراری از سوی نتانیاهو و بنی گانتز است.

با گذشت پنج روز پس از عملیات «طوفان الاقصی»، درنهایت هیئت حاکمه رژیم صهیونیستی مجبور به تفاهم با مخالفان سیاست های نتانیاهو برای تشکیل کابینه ائتلافی شد. به گزارش منابع صهیونیستی، نتانیاهو و ‌گانتز بر سر تغییر ندادن ترکیب کابینه فعلی به تفاهم دست یافتند و قرار است کابینه‌ای کوچک با حضور نخست وزیر، وزیر جنگ و نماینده مخالفان برای تصمیم گیری درباره امور نظامی تشکیل دهند.

طبق اخبار منتشر شده، توافق سیاسی میان طرف ها شکل نگرفته و این کابینه صرفاً با هدف مدیریت شرایط بحران جنگ و مقابله مقاومت نوار غزه تشکیل شده است. به عبارت دیگر، کابینه کوچک تشکیل شده حق تصویب هیچ طرح یا اعلام دستوری درباره موضوعات غیرنظامی ندارد. در این کابینه قرار است گادی آیزنکوت، ژنرال سابقه ارتش و ران درمر، وزیر امور راهبردی به عنوان ناظر در نشست‌ها حضور یابند.

آخرین نظرسنجی‌های جاری در سرزمین‌های اشغالی نشان می دهند، لاپید و گانتز امکان داشتند حتی بر رقبای دست راستی خود غلبه کنند. کارشناسان معتقدند، علت گرایش به جریان میانه- چپ پافشاری «بی بی» بر تصویت لوایح اصلاح اختیارات دستگاه قضایی است. در یک سال اخیر شکاف مذهبی- سکولار در فلسطین اشغالی به اوج خود رسیده و سبب برگزاری تظاهرات هفتگی در رژیم صهیونیستی و اعتصاب گسترده از سوی نیروهای نظامی و امنیتی شده است.

در چنین شرایطی وقوع عملیات «طوفان الاقصی» موجب پیشنهاد مخالفان نتانیاهو برای تشکیل کابینه اضطراری شد. ابتدا یئیر لاپید، رئیس مخالفان پیشنهاد تشکیل کابینه اضطراری کرد. شرط اصلی وی برای تشکیل کابینه به حاشیه رفتن عناصر افراطی، به‌ویژه بن‌گویر و اصموطریچ اعلام شد. همین موضوع سبب شد نتانیاهو برای پیشیگیری از سقوط کابینه پیشنهاد لاپید را کنار بگذارد و به سمت توافق با گانتز حرکت کند.

ابتدا یئیر لاپید، رئیس مخالفان پیشنهاد تشکیل کابینه اضطراری کرد. شرط اصلی وی برای تشکیل کابینه به حاشیه رفتن عناصر افراطی، به‌ویژه بن‌گویر و اصموطریچ اعلام شد

پیش از تشکیل کابینه اضطراری، رهبران احزاب لیکود و «آبی و سفید» در می 2020 میلادی برای مقابله شیوع کووید- 19 کابینه ائتلافی تشکیل داده بودند. در آن زمان قرار بود گانتز بیش از 18 ماه نخست وزیر شود، اما نتانیاهو با تصویب نکردن بودجه کابینه زمینه فروپاشی آن را فراهم کرد، اما پس از مدتی کابینه ائتلافی با شکست مواجه شد. حال با گذشت سه ‌سال از کابینه شکست خورده نتانیاهو- گانتز، به نظر می‌آید بار دیگر تاریخ در حال تکرار شدن است.

رهبر حزب «آبی- سفید» در حالی وارد فرآیند مدیریت جنگ شده که نتانیاهو دست به ترکیب کابینه افراطی خود نزده و در عین حال ترکیب کابینه کوچک اضطراری نیز «دو به یک» به نفع وی است. در عین حال سهیم شدن گانتز در قدرت، علاوه بر تقسیم مسئولیت شکست اطلاعاتی- نظامی رژیم از حماس، موجب از دست رفتن فرصت سقوط کابینه راست‌گرای نتانیاهو خواهد شد.

علاوه بر این، موافقت گانتز با تشکیل کابینه کوچک، این امکان را به نخست وزیر خواهد داد کابینه امنیتی بزرگ‌تر با حضور احزاب دست راستی که تجربه نظامی زیادی ندارند، کنار بگذارد و بتواند تصمیمات راهبردی در زمینه سرنوشت جنگ را خودش اتخاذ کند.

برخی کارشناسان تشکیل کابینه کوچک اضطراری برای مدیریت امور جنگ را مقدمه‌ای برای تغییر ترکیب کابینه در آینده نزدیک می‌دانند. در یک سال اخیر دولت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا با اعمال فشار بر ریاض و تل‌آویو به دنبال عادی سازی روابط میان عربستان و رژیم صهیونیستی بود. سعودی‌ها علاوه بر درخواست برخی امتیازها همچون حق غنی‌سازی یا دریافت تضمین امنیتی از واشنگتن، به دنبال اعطای حداقل حقوق به فلسطینیان بر مبنای ایده تشکیل «دو دولت» و توقف روند شهرک‌سازی‌ها درکرانه باختری بودند.

در چنین شرایطی اعضای افراطی کابینه نتانیاهو با اعلام مخالفت جدی نسبت به دادن امتیازهای سرزمینی، خواستار صلح دو طرف بدون توجه به حقوق فلسطینیان بودند. حال تشکیل کابینه جنگ به وسیله نتانیاهو و گانتز می‌تواند مقدمه‌ای برای تغییر ترکیب کابینه فعلی، بدون کاهش کرسی‌ها و نیاز به برگزاری انتخابات مجدد باشد. اگر جای عناصر افراطی به وسیله نیروهای میانه‌رو پر شود، امکان مذاکره تل‌آویو- ریاض- واشنگتن برای عادی سازی روابط تسهیل خواهد شد.

بهره سخن

پافشاری نتانیاهو بر تصویب لوایح اصلاحات قضایی موجب تشدید فضای دوقطبی در سرزمین‌های اشغالی و به دنبال آن تمرکز نداشتن دستگاه‌های امنیتی بر روی تهدیدات از سوی باریکه غزه شده بود. با آنکه مؤسسه امنیت داخلی رژیم صهیونیستی مستقر در تل‌آویو در جریان گزارش سالانه خود از اولویت تهدید فلسطینیان به دلیل سیاست‌های افراطی کابینه در کرانه باختری خبر داده بود، اما به نظر می‌آید نتانیاهو با بی‌توجهی به گزارش‌های امنیتی زمینه وقوع این شکست اطلاعاتی برای رژیم صهیونیستی فراهم آورد.

در چند روز گذشته مقام های  مصری اعلام کردند، نسبت به برنامه ریزی برای وقوع عملیات بزرگ از سوی نوار غزه به طرف صهیونیستی هشدار داده بودند، اما ظاهراً «بی بی» توجهی به این اخطار نکرده بود. حال کارشناسان معتقدند، با پایان جنگ احتمال دارد کمیته حقیقت‌یاب صهیونیست‌ها به سراغ مقصر اصلی این شکست برود و زمینه پایان عمر سیاسی وی را فراهم کند.